NEWTON BEŞİĞİ

images description

Bu düzenek adını ünlü 17. yüzyıl bilim insanı Sır Isaac Newton'dan alıyor fakat o icât etmemiş. Hatta onun yaşadığı dönemde bile icât edilmemiş. Bu aletin kimin tarafından ilk olarak yapıldığı tam olarak bilinmiyor. Newton'un topları, adını Newton’dan alan, momentumun korunumunun incelendiği ve basit sarkaçların yan yana bağlanması ile oluşan çoklu sarkaçtır. Aynı hizada dizilmiş 5 toptan oluşan bir düzenekte toplar, tek bir çizgide hareket ederler. Yaptıkları hareket enerjinin korunumu yasasına iyi bir örnektir. Enerjinin korunumu yasası kapalı bir sistemde toplam enerji miktarının sabit kalacağını söyler. Kapalı sistem çevresinden yalıtılmış, çevresiyle etkileşmeyen, yani dış kuvvetlerin, özellikle de sürtünmenin olmadığı bir sistemdir. Kapalı sistemde çeşitli süreçler sonucunda enerji bir biçimden başka bir biçime dönüşebilir ama sistemin toplam enerji miktarı hep aynı kalır. Aynı hizada bulunan toplardan, bir top kaldırıldığında topa bir enerji yüklenir. Kaldırılan top, diğer topa değeceği sırada bu enerji, kinetik enerjiye dönüşür. Birinci top, ikinci topa değdiğinde momentumu, bu topa geçer. Bu şekilde en son topa kadar geçer. Son top aldığı momentum transferi sonucu havaya kalkar ve aynı şekilde oluşan momentum transferi, bu defa sondan başlayarak ilk topa doğru gider. Şimdi iki topu geriye doğru çekerek denediğimizde neler olacağını görelim.