TEKERLEK JİRESKOP

Açısal momentum, herhangi bir cismin dönüş hareketine devam etme isteğinin bir göstergesidir ve bu nicelik cismin kütlesine, şekline ve hızına bağlıdır. Açısal momentumun korunumu yasası ise eğer bir cisme dışarıdan bir etki uygulanmıyorsa açısal momentumunun zaman boyunca değişmeyeceğini, yani korunacağını söyler. 1817’de J. Bohnenberger tarafından icat edilen Jiroskop, bu prensibe dayanır. Türkçede düz döner olarak da bilinir. Bir dingile monte edilmiş metal bir tekerlekten yapılır. Tekerlek ve dingil metal çerçevede serbestçe dönebilir. Jiroskopların dönen tekerlekleri, dönüş eksenini belirleyen parçalardır. Jiroskop açısal momentum korunumu prensibine dayalı olarak çalışan bir araçtır. Bu da dönen tekerleğin açısal momentumu korumak için bağlı olduğu oturaklı düzeneği hareket ettirmesine neden olur. Tekerlek jiroskop yönünü ne tarafa doğru çevirirsek düzenek o yönde hareket eder. Bir bisiklet tekerleği dev bir jiroskop gibi hareket eder. Bisiklet tekerleğini hızlı bir şekilde çevirelim. Hızla dönen herhangi bir tekerlek bu jiroskobik özelliği sergiler ve açısal momentumu korumak için bağlı olduğu düzeneği hareket ettirir. İşte bu direnci kullanarak kendinizi oturduğunuz bir koltukta döndürmek için kullanabilirsiniz. Uçak ve gemilerin hareketlerini kontrol etmek için geliştirilen jiroskop, gemilerde yalpa hareketlerini önlemek için kullanılırken uçaklarda rota tespiti ve otomatik uçuş kontrolünde kullanılmaktadır.