ÇIKRIK, YÜK-KUVVET

Çıkrık, kendi ekseni etrafında dönen bir silindir ve bu silindiri döndüren bir koldan meydana gelir. Dişli çıkrıkta ise bu silindiri döndüren kollar dişli çarklara bağlıdır. Dişli çarklar kuvveti, hareketi ve dönme hızını dişleriyle diğer dişli çarklara aktarabilen bir basit makinedir. Mekanizma üzerinde ipin dolandığı bir silindirle, bu silindiri döndüren bir kol vardır. Kuvvetten kazanç sağlayarak ağır yükleri belirli bir yüksekliğe çıkarır ancak kuvvetten kazanç olduğu oranda yoldan kayıp gerçekleşir. Günlük hayatımızda ise su kuyularında, el matkaplarında, bisiklet pedallarında, et kıyma makinesi, kahve değirmeni, el matkabı, otomobil direksiyonu ve oltada kullanılır. MS 500 ile MS 1000 yılları arasında Hindistan'da keşfedildi. Orta Çağ'da, Orta Asya üzerinden geçerek Avrupa'ya ulaştı ve iplik eğirmek için kullanılan iğin yerine geçti. İplik eğirme işlemini mekanize etmenin ilk aşaması iği yatay olarak yerleştirip büyük bir çark tarafından elle çevrilebilmesine olanak sağlamak olmuştur. İlk asansörün Arşimet tarafından icat edildiği ve MÖ 336 yılında Roma'da kullanıldığına dair kayıtlar vardır. Bu ilk asansör veya "yükseltici" dişli çıkrık sayesinde dikey hareket ediyordu. Bu dişli çıkrık insanlar tarafından elle çalıştırıldı ancak bazen su çarkları da kullanıldı.